مولتی‌متر، ابزاری چندمنظوره برای اندازه‌گیری مقادیر مختلف الکتریکی مانند ولتاژ، جریان، مقاومت و ظرفیت خازنی است. این دستگاه به مهندسان و تعمیرکاران کمک می‌کند تا وضعیت و ویژگی‌های قطعات الکتریکی و الکترونیکی را بررسی کنند.
به مولتی‌متر، آوومتر نیز گفته می‌شود که نام آن از حروف ابتدایی کلمات ولت (Volt)، آمپر (Ampere) و اهم (Ohm) گرفته شده است، زیرا این دستگاه قادر به اندازه‌گیری این سه کمیت اصلی است.
مولتی‌متر یکی از ضروری‌ترین ابزارها در کارگاه‌ها و تعمیرگاه‌های برق و الکترونیک به شمار می‌رود و وجود آن در هر آزمایشگاه برقی الزامی است. انواع مولتی‌متر شامل مدل‌های آنالوگ و دیجیتال هستند، اگرچه استفاده از مدل‌های آنالوگ به تدریج کاهش یافته و بیشتر افراد به سراغ مولتی‌مترهای دیجیتال می‌روند. این دستگاه‌ها با دقت بالا و امکانات متنوع، کار اندازه‌گیری را برای کاربران آسان‌تر کرده‌اند و به همین دلیل در صنعت و تعمیرات بسیار محبوب هستند.
مولتی متر چگونه کار می‌کند؟!
مولتی متر، یک ابزار کاربردی و چندمنظوره است که به عنوان یک وسیله ضروری در جعبه ابزار هر فنی کار ظاهر می‌شود. این دستگاه، ترکیبی هوشمندانه از چندین ابزار اندازه‌گیری است که به کاربران اجازه می‌دهد تا به راحتی و به طور همزمان، مقادیر مختلف مانند جریان، ولتاژ و مقاومت را اندازه بگیرند.
مولتی متر، با طراحی ساده و کارآمد خود، شامل یک دستگیره دایره‌ای است که با چرخاندن آن، می‌توانید بین حالت‌های مختلف اندازه‌گیری سوییچ کنید. این کار، امکان تغییر سریع و آسان بین اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و سایر پارامترها را فراهم می‌کند. با این ابزار، شما می‌توانید به راحتی عملکردهای مختلف آمپرمتر، ولت متر و اهم متر را در یک دستگاه واحد داشته باشید.
برای اندازه‌گیری ولتاژهای متناوب و مستقیم، آوومتر این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهد که هر کدام را به طور جداگانه اندازه‌گیری کنید. همین روش اندازه‌گیری در مورد جریان هم صادق است.
انواع مولتی متر کدامند؟
عموما مولتی مترها را بر اساس نمایشگر خروجی، به انواع مولتی متر دیجیتال و مولتی متر آنالوگ تقسیم می‌کنند:
مولتی متر آنالوگ
این آوومترهای آنالوگ، ابزارهای اندازه‌گیری سنتی هستند که با استفاده از یک عقربه، مقادیر را در یک مقیاس خطی نمایش می‌دهند. این مولتی مترهای قدیمی، روشی ساده و بصری برای خواندن مقادیر اندازه‌گیری شده ارائه می‌کنند.
مولتی متر دیجیتال
در مولتی متر دیجیتال، سیگنال آنالوگ به داده‌های دیجیتال تبدیل می‌شود و نتیجه به صورت اعداد قابل خواندن نمایش داده می‌گردد. این دستگاه برای خواندن سریع و راحت مقادیر اندازه‌گیری شده، بسیار مناسب است. در مقایسه با مولتی متر آنالوگ، آوومتر دیجیتال دقت بالاتری در ثبت و نمایش داده‌ها دارد.
عملکردها و کارایی مولتی متر
مولتی مترها با توجه به نوع و مدل، قابلیت‌های متفاوتی ارائه می‌دهند. مدل‌های پایه‌ای این دستگاه‌ها، قادر به اندازه‌گیری ولتاژ، آمپر و مقاومت هستند و می‌توانند برای تست مداومت مورد استفاده قرار گیرند. در مقابل، مولتی مترهای پیشرفته‌تر، طیف وسیع‌تری از قابلیت‌ها را شامل می‌شوند. این مدل‌های پیشرفته، علاوه بر اندازه‌گیری پارامترهای پایه، می‌توانند مقادیر دیگری مانند ظرفیت خازنی، فرکانس و حتی تست‌های دیجیتالی را انجام دهند.
- ولتاژ و آمپرAC (جریان متناوب)
- ولتاژ و آمپرDC (جریان مستقیم)
- مقاومت (اهم)
- ظرفیت (فاراد)
- رسانایی (زیمنس)
- دسی بل
- چرخه کاری
- فرکانس (هرتز)
- اندوکتانس (هنریس)
- درجه حرارت (سانتیگراد یا فارنهایت)
تست ترموکوپل به وسیله مولتی متر
برای بررسی ترموکوپل، مولتی متر را در حالت بیزر تنظیم می‌کنیم. در ویدئو مشاهده می‌شود که با اتصال دو سر بیزر به پایه‌های ترموکوپل سیمی، عدد 9.6 نمایش داده می‌شود و بیزر فعال می‌شود.
در مرحله بعد، برای تست اتصال بدنه، بیزر را به دیواره ترموکوپل و رزوه متصل می‌کنیم. در این حالت، هیچ نشانگری از اتصال به بدنه وجود ندارد و ترموکوپل عددی را ثبت نمی‌کند، که نشان‌دهنده سلامت ترموکوپل است.
تست ترموکوپل با مولتی متر روشی کارآمد و سریع برای تضمین عملکرد صحیح و دقیق ترموکوپل‌ها است. با انجام منظم این تست، می‌توان از کارایی سیستم‌های اندازه‌گیری دما اطمینان حاصل کرد و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری نمود.
ترموکوپل، یک ابزار مهم در صنعت اندازه‌گیری دما، از دو سیم فلزی تشکیل شده است که در محل اتصالشان ولتاژ تولید می‌کنند. این ولتاژ با تغییر دما، متغیر است. کالیبراسیون ترموکوپل، فرآیندی حیاتی برای تضمین دقت و صحت اندازه‌گیری دما است. در این فرایند، دستگاه با یک استاندارد مشخص تنظیم می‌شود تا دما را به درستی نشان دهد.
تشخیص نوع ترموکوپل، به ویژه در انواع K و J، از طریق رنگ سیم‌ها و لاین‌های مثبت و منفی آن انجام می‌شود. در نوع K، لاین منفی سبز است، در حالی که در نوع J، لاین منفی قرمز است. منحنی‌های ترموکوپل نیز به تشخیص نوع ترموکوپل کمک می‌کنند، زیرا رابطه بین ولتاژ خروجی و دما را نشان می‌دهند.
تست ترموکوپل با مولتی متر، روشی رایج برای اطمینان از عملکرد صحیح آن است. ترموکوپل‌ها در وسایل گازسوز برای کنترل جریان گاز استفاده می‌شوند و در صورت خاموش شدن شعله، جریان گاز را قطع می‌کنند تا از بروز خطرات احتمالی جلوگیری شود. خرابی ترموکوپل ممکن است به دلیل جدا شدن فلزات داخلی و خارجی آن باشد، که با بررسی واشر عایق در محل اتصال به بوبین قابل تشخیص است.
یکی از روش‌های تست ترموکوپل، استفاده از بوبین سالم است. در این روش، ترموکوپل به بوبین متصل شده و سپس گرم می‌شود. با فشردن هسته بوبین به داخل و نگه داشتن آن برای مدت کوتاهی، عملکرد ترموکوپل مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. کالیبراسیون نیز روشی برای تست ترموکوپل است که به تنظیم دقیق دستگاه برای اندازه‌گیری دما کمک می‌کند.